Osnovni pokazatelji

Privreda - osnovni pokazatelji

UOPŠTENO O GRADU PRIJEDORU

Prijedor je tradicionalno industrijska sredina, koja je ekonomski razvoj bazirala na eksploataciji prirodnih resursa željezne rude, gipsa, krečnjaka, gline, kvarcnog pijeska i drveta. Značajan mineralno-sirovinski kompleks, rezerve drvne mase, kao i plodno zemljište, omogućili su razvoj rudarstva, poljoprivrede, drvne i metalske industrije. O bogatstvu sirovina na kojima počiva metaloprerađivačka djelatnost (željezna ruda i sl.), grad Prijedor spada u najbogatije krajeve u Republici Srpskoj i BiH.

PRIVREDA GRADA PRIJEDORA

Privreda grada Prijedora u prijeratnom periodu je bila zasnovana na razvoju industrijskih kapaciteta bazne industrije. Nosioci privrednog razvoja na području opštine su bili veliki poslovni sistemi u oblasti proizvodnje željezne rude i proizvodnji celuloze i papira.
U poslijeratnom periodu je postala je jasna nužnost strukturnih promjena, odnosno radikalnog preokreta obzirom na razvojne karakteristike privrede prijeratnog perioda.
Poslednjih godina struktura preduzeća grada Prijedora doživljava značajne promjene usljed djelovanja raznih faktora, počev od vlasničkih transformacija, zakonskih promjena, restruktuiranja privrednih potencijala, uvođenja tržišnog koncepta privređivanja umjesto dogovorne ekonomije i sl.
Na području grada Prijedora osnovan je veći broj privrednih udruženja iz različitih sektora, sa ciljem da se doprinese razvoju privrede Prijedora. Osnovnoi pravci djelovanja udruženja su poslovno povezivanje, edukacija, razmjena iskustava, širenje moderne kulture poslovanja, obezbjeđenje konkurentnosti za mala i srednja preduzeća, otvaranje novih tržišta, zalaganje za decentralizaciju ekonoskih aktivnosti s ciljem privrednog i ekonomskog rasta manje razvijenih mjesta.
Industrija grada Prijedora obuhvata više sektora privređivanja, od kojih su najvažniji: rudarstvo, drvna industrija, metaloprerada, prehrambena industrija, građevinarstvo, saobraćaj i drugi sektori.

Rudarstvo – predstavlja ključnu granu prijedorske privrede, koja snabdijeva osnovnim sirovinama mnoge privredne djelatnosti. U proteklom periodu evidentna su milionska ulaganja u sektor rudarstva u Prijedoru, što se najviše reflektovalo na povećanje zaposlenosti, rast bruto domaćeg proizvoda (BDP), povećanje produktivnosti, rast izvoza.

Mapa mineralnih resursa i sirovina Grada Prijedora

Drvna industrija – kapaciteti drvne industrije su locirani na širem području grada Prijedora, a njihove osnovne karakteristike su:
- lokalna raspoloživost (samoobnavljajuće) sirovinske osnove,
- tradicija i proizvodno iskustvo u vrlo širokoj paleti proizvoda,
- izvozna orijentisanost,
- kvalifikovana radna snaga,
- raspoloživost vlastitih izvora energije (u uglju i električnoj energiji),
- velika tržišta u relativnoj geografskoj blizini.

Metalna industrija – metalna industrija ima strateški značaj za ekonomski razvoj grada Prijedora. Pored direktnog ima i veliki značaj za razvoj pojednih privrednih sektora, grana i grupacija. Svojom proizvodnjom daje impuls razvoju proizvodnje i u drugim privrednim granama. Metalna industrija je angažovana na izradi i montaži čeličnih konstrukcija i u ovoj oblasti se ostvaruje dobra saradnja sa zemljama regiona i Evropskom Unijom.

Prehrambena industrija – razvojni potencijal prehrambene industrije na području Prijedora podstiče snažniji privredni rast, intenzivnu lokalnu i regionalnu saradnju, te kreira sinergiju između proizvođača radi optimizacije poslovanja. Najznačajnija prednost za dalji razvoj ove grane industrije su postojeći prirodni resursi (plodno poljoprivredno zemljište, dobri klimatski uslovi), kao i odgovarajući proizvodni kapaciteti, koji u pogledu kvaliteta pariraju kapacitetima u regionu.

Pored navedenog, poljoprivreda ima veoma važnu ulogu u ukupnom ekonomskom i privrednom razvoju grada Prijedora. Postojeći prirodni potencijali u vidu klime, zemljišta i vode predstavljaju značajne pretpostavke za dobru poljoprivrednu proizvodnju, a govoreći o raznovrsnosti ove grane privrede uočava se da se ona manifestuje u stočarstvu, voćarstvu, ratarskoj i povrtlarskoj proizvodnji. Važno je napomenuti da je sistem protivgradne zaštite na području grada Prijedora uspostavljen u toku 1994. godine, a instalirano je 13 protivgradnih stanica koje su u sistemu protivgradne preventive Republike Srpske. Pored navedenog, u okviru poljoprivrede djeluju različita udruženja (udruženja voćara, udruženja pčelara, udruženja poljoprivrednih proizvođača), koja zajedničkim djelovanjem utiču na ekonomski rast poljoprivrede i ruralnog razvoja, stvaranje dodatne vrijednosti, poboljšanju životnog standarda stanovništva u ruralnim područjima i predstavljanju lokalnih proizvoda uz istovremeno pronalaženje kanala distribucije.

Instrumenti podrške razvoju privrede

Koncept lokalnog ekonomskog razvoja (LER) i instrumenti podrške razvoju preduzetništva i MSP, primjenjuju se na području Prijedora od 2003. godine. Grad kontinuirano sprovodi aktivnosti u cilju kreiranja povoljnog poslovnog okruženja. U prethodnom periodu grad je razvio čitav niz instrumenata podrške preduzećima, u vidu brze registracije preduzetništva, Info centra za investitore, poslovnih zona, inkubatora kao i obezbeđenja podsticajnih sredstava.
U proteklih 10-ak godina, po uzoru na najbolje regionalne i evropske prakse, kreiran je niz instrumenata podrške razvoju preduzetništva i konkurentnosti malih i srednjih preduzeća.
Grad Prijedor nastoji da obezbijedi adekvatne uslove i stvori povoljan ambijent u cilju privlačenja investicija i jačanja privrede na području Prijedora kroz razne vrste podsticaja i projekata, kao što su:

- Podsticaji poslodavcima za zapošljavanje novih radnika
- Podsticaji poslodavcima za zapošljavanje mladih visokoobrazovanih kadrova
- Podrška samozapošljavanju
- Podrška ženskom preduzetništvu
- Podsticaji za uvođenje standarda kvaliteta
- Podsticaji za razvoj poljoprivrede
- Podrška internacionalnom povezivanju i umrežavanju preduzeća
- Podrška zapošljavanju teže zapošljivih kategorija
- Podrška inovacijama i investicijama u mala i srednja preduzeća
- Kreiranje i izvođenje programa obuke i prekvalifikacije prema aktuelnoj potražnji na tržištu rada

Grad Prijedor značajnu pažnju posvećuje pripremi i realizaciji projekata koji se finansiraju sredstvima predpristupnog instrumenta IPA, dostupnih Programa Evropske unije i u okviru projekata i programa međunarodnih razvojnih organizacija i institucija. U ovom momentu aktuelno je više projekata koji se finansiraju iz navedenih izvora, ukupne vrijednosti od oko 3.000.000 KM.

Neki od instrumenata podrške su:

- Fondacija za razvoj „Prijedor“ – predstavlja kreditno-garantni fond, a osnovana je u svrhu izdavanja garancija za kredite za podršku razvoja malih i srednjih preduzeća, preduzetnika i poljoprivrednih proizvođača. Garancije se usmjeravaju u okviru 3 linije i to: kreditiranje malih i srednjih preduzeća, kreditiranje preduzetnika i kreditiranje u oblasti poljoprivrede. Garancija pokriva 35% iznosa odobrenog kredita, kamatna stopa na odobrena sredstva iznosi 4,25%, a garancija se odobrava za kredite čija je namjena finansiranje osnovnih i obrtnih sredstava.
- Info centar za investitore – predstavlja proaktivan, mobilan i visokokvalitetan servis za investitore koji su zainteresovani za ulaganje i uspostavljanje poslovne saradnje na području Prijedora. Osnovni zadatak Info centra je pružanje svih relevantnih informacija za investitore na jednom mjestu, u smislu sprovođenja svih procedura u okviru investicionog procesa, uključujući i kvalitetnu postinvesticionu podršku.
- Agencija za ekonomski razvoj „PREDA-PD“ – osnovana je 2006. godine, a osnivač je Grad Prijedor. Agencija je osnovana sa ciljem podrške razvoju malim i srednjim preduzećima, promocije preduzetništva, podrške ekonomskim i reformskim inicijativama unutar regije, uspostavljanja i razvoja partnerstva između javnog, privatnog i nevladinog sektora, pružanja pomoći realizaciji direktnih domaćih i stranih investicija i dr.
- Industrijske zone – prostornim planom grada Prijedora predviđeno je 5 lokacija u svrhu izgradnje industrijskih zona („Celpak“, „Čirkin polje“, „Baltine bare“, „Omarska-Paljuge“ i „Kamičani“), dok je za 2 industrijske zone („Celpak“ i „Čirkin polje“) urađena prostorno planska dokumentacija i do danas je realizovan veći broj aktivnosti na osposobljavanju i stavljanju u funkciju zone „Celpak“.
- Preduzetnički inkubator „Prijedor“ – osnovan je 2006. godine, a primarni koncept Inkubatora je da novoosnovane proizvodne firme < (START-UP) > borave u prostoru Inkubatora u periodu od 5 godina, te da koriste zanačajn broj usluga, kao što su: iznajmljivanje proizvodnih prostora po znatno povoljnijoj cijeni od tržišne, korištenje besplatnih savjetodavnih usluga, edukovanje, administrativne usluge i sl.

Rezultati anketiranja poslovnih subjekata - 2018. godina